Yatırım Fonları ve BES Derecelendirmesi
Sunulan Hizmetin Alanı ve Gelişimi
TCR Kurumsal Yönetim ve Kredi Derecelendirme Hizmetler A.Ş. (Türk-KrediRating) Türk sermayesi ile
kurulan ve Sermaye Piyasası Kurulu’ndan kredi derecelendirme lisansı almış bağımsız ve profesyonel bir
firmadır. Bankaların ve diğer finansal kurumların, özel ve kamu işletmelerinin, borçlanma aracı ihraç eden
kuruluşların ve KOBİ’lerin ana para ve faiz yükümlülüklerini vadesinde yerine getirme kapasitesinin
ölçülmesi amacıyla derecelendirilmesinin yanında, yatırım fonlarının derecelendirilmesi faaliyetlerini
yerine getirmektedir. Son yıllarda sayısı ve çeşitliliği hızla artan yatırım fonlarının zorunlu olarak
bağımsız denetiminin yanında kredi derecelendirmeye tabi tutularak gerek risk yönetim kalitesi gerekse de
getiri düzeyinin analizi ve değerlendirilmesi önemli bir ihtiyaç ve gereklilik haline gelmiş ve bu alandaki
derecelendirme faaliyetleri hız kazanmıştır. Türk-KrediRating yatırım fonlarının kredi-risk yönetimi,
performans ve diğer kalitatif ve kantitatif özelliklerini esas alan derecelendirme faaliyetlerini yerine
getirmektedir.
Türk-KrediRating Sermaye Piyasası Kurulu’ndan aldığı yetkiye istinaden aşağıda belirtilen yatırım fonu
türlerinin derecelendirme faaliyetlerini gerçekleştirmektedir;
- Tahvil ve Bono Fonu
- Hisse Senedi Fonu
- Sektör Fonu
- İştirak Fonu
- Grup Fonu
- Yabancı Menkul Kıymetler Fonu
- Kıymetli Madenler Fonu
- Altın Fonu
- Karma Fon
- Likit Fon
- Değişken Fon
- Endeks Fon
- Garantili Fon
- Koruma Amaçlı Fon
YATIRIM FONU DERECELENDİRİLMESİNİN FAYDALARI
Yatırımcı İçin
- Yatırım kararının verilmesi sürecinde gerekli bilgi teminini kolaylaştırır ve hızlandırır,
- Portföyün kredi kalitesinin ölçümünde, fonun yönetsel ve operasyonel işleyiş kalitesinin
değerlendirilmesinde bağımsız ve etkin bir bakış açısı ve sistemik riske karşı koruma sağlar,
- Belirli yatırım hedeflerine ulaşılmasına yardımcı olur ve yatırım seçimi konusunda araştırma
maliyetini azaltır.
Aracı Kuruluşlar İçin
- Yatırımcılara yönelik önerilerin daha spesifik ve standart hale getirilmesine yardımcı olur,
- Risk-getiri tercihlerinin eşleştirilmesi ve karşılaştırılması imkânı sağlar,
- Ürünlerin pazarlanabilme kapasitesini destekler.
Sermayedar ve Kurucular İçin
- Bağımsız kuruluşlar için yapılan değerlendirmelere yardımcı olur,
- Yatırımcının talep ettiği derecelendirme ihtiyacını karşılayarak, yatırımcı açısından fonun tercih edilme ve pazarlama kapasitesini olumlu etkiler,
- Fonun performans yönünden karşılaştırılmasını sağlar.
DERECELENDİRME METODOLOJİSİ
Türk-KrediRating’in yatırım fonları derecelendirme metodolojisi dört ana bölümden oluşmakta
olup, derecelendirmeye esas teşkil eden ağırlıkları, yatırım fonunun türüne ve niteliğine göre
belirlenmektedir.
Yönetim Kalitesi
- Portföy Yöneticisi Değerlendirilmesi
Yönetilen herhangi bir portföy için temelde gereken şey portföy yönetimini anlamaktan geçer. Sözkonusu
değerlendirmenin üzerinde durduğu nokta fonun ifade edilen yatırım hedefleri ve amaçlarıyla uyumlu olan
portföy stratejisini yürütmedeki portföy yöneticisinin becerisidir.
- Fon Yönetim şirketin Değerlendirilmesi
Türk-KrediRating’in analizi ilgili fon yönetim şirketinin niteliğine de duyarlıdır. Fon yasal olarak
bağımsız bir varlıkken, önceki deneyimler kamu güveninin ilgili fon yönetim şirketinin finansal konumu
tarafından olumsuz etkilendiğini ortaya koymuştur. Türk-KrediRating bütün olarak fon yönetim şirketinin
örgütsel yapısını, araştırma kadrosunun yeterliliğini, kayıt düzeni ve çalışma disiplinini, faaliyet
prosedürlerini ve iç kontrol yapısını değerlendirme kapsamına alarak inceleyebilir.
- Yasal Düzenlemelere Uyum
Türk-KrediRating, fonların Sermaye Piyasası Kurulu düzenlemeleri ve diğer ilgili yasal mevzuata
uygunluğu beklentisi içerisinde, fon varlıklarının pay sahipleri (katılım belgesi sahipleri) menfaatine
uygun olarak alacaklı ve kreditörlerden bağımsız olarak yönetilmesini gözetir.
- Bilgi İhtiyacı ve İş Akışı
Sözleşmeler, taahhütnameler, şirket içi düzenlemeler ve yazışmalar, iş akışları ve uygulama esaslarına
ilişkin dokümantasyon, organizasyon şeması ve yönetim kadrosunun kısa özgeçmişleri, şirketin
bölümlerine ve kadrolarına ilişkin genel bilgiler, diğer gerekli yönetsel ve hukuki bilgi ve belgeler.
Performans ve Risk Yönetimi Kalitesi
- Kredi Kalitesi
Tutulan her bir menkul kıymetin kredi kalitesinin belirlenmesi, sabit getirili ve değişken getirili fonların
analitik inceleme sürecinin tamamlanması açısından son derece önemlidir. Kredi derecelendirme çalışmaları
sonucu elde edilen temerrüt riski, yatırım yapılan varlıkların kredi kalitesine temel teşkil edecektir.
- Karşı Taraf Riski
Türk-KrediRating karşı tarafın yükümlülüklerini yerine getirmemesinden kaynaklanan zararları önlemek
amacıyla, karşı taraf riskini kontrol edebilmek amacıyla repo işlemleri ve saklama hizmetlerini izler. Bir
repo işlemi değerlendirmesi yapılırken esas itibariyle kredi niteliği ve işlemin yapısal sağlamlığı üzerinde
durulur. Repo işlemlerinin mevzuata uygun ve cazip getirili olarak nitelikli bir kategoride yer alması için
gerekli sürecin sağlıklı işletilip işletilmediğini inceler.
- Likidite
Oluşan piyasa fiyatının belirlenmesinde fon portföyünün nakde dönüşüm kapasitesi (likiditenin) yatırımın
piyasa fiyatı üzerindeki etki düzeyi açısında kritik bir öneme sahiptir. Türk-KrediRating yatırım türünü,
vade yapısını ve çeşitliliğini likidite yapısı ile birlikte kapsamlı olarak değerlendirerek derecelendirmeye
yönelik analiz sürecini gerçekleştirir.
- Finansal Bilgiler
Geçmiş beş yıla ilişkin yatırım fonuna ait denetim raporları,
Geçmiş beş yıla ilişkin fon yönetim şirketinin denetim raporları.
- İstatistiksel Bilgiler
-Geçmiş beş yıla ilişkin fonun büyüme modeli,
-Mevcut portföy varlıkları,
-Mevcut portföy varlıklarının vade dağılımı,
-Yatırım fonu pay sahibi (katılma belgesi sahibi) sayısı ve en büyük on müşterinin toplam fon içerisindeki oranı,
-Geçmiş beş yıla ilişkin aylık bazda alış ve satış rakamları,
-Geçmiş beş yıla ilişkin yatırım fonu pay fiyatları,
-Geçmiş beş yıla ilişkin aylık ve yıllık bazda ortalama getiriler.
- Genel Bilgiler
-Operasyonel süreçlere, iç kontrol yapısına ve politikalarına ilişkin bilgiler,
-Fon yatırım stratejilerine ve politikalarına ilişkin bilgiler.
- Bilgi İhtiyacı ve İş Akışı
Performans ve risk yönetimi ile ilgili konularda sözleşmeler, taahhütnameler, şirket içi düzenlemeler ve iş
akışları, yazışmalar ve diğer gerekli hukuki bilgi ve belgeler.
İş (Business) Risk
- Sektör Özellikleri
Sektörün ulusal ve uluslar arası niteliklerini ve standartlarını göz önünde bulundurur. Yatırımcıların
yatırımdan beklenen faydaları koruması ve arttırması kapsamında mevcut ulusal ve uluslar arası düzeyde
vergisel ve diğer ilgili düzenlemelere yönelik mevzuatın incelenmesi ve olası etkilerinin değerlendirilmesini
dikkate alarak derecelendirme faaliyetlerini sürdürür.
Yatırım ve Risk Yönetimi Politikaları
- Finansal Risk
- Piyasa Riski
- Likidite Riski
- Operasyonal Risk
Makro Faktörler ve Değişkenler
- Ülke Riski
- Dış Faktörler
- Makro veriler
- Sektörle İlgili Ulusal ve Uluslararası Yasal Düzenlemeler
Derecelendirme Esasları ve Süreci
- Türk-KrediRating(TCR) metodolojisi, kantitatif kredi derecelendirme modeli ve kalitatif analizin bir kombinasyonundan meydana gelmektedir,
- Derecelendirme objektif kriterlere dayanmaktadır,
- Kişi ve zaman itibariyle bağımsızlık söz konusudur,
- Derecelendirme kararı bağımsız bir komite tarafından verilmektedir,
- Yapılan tüm derecelendirmeler en az yılda bir kez güncellemeye tabi tutulmakta, bu süre, fonun kredibilitesini olumsuz etkileyebilecek yeni veriler ortaya çıkması halinde otuz güne kadar inebilmektedir,
- Fon, fon yönetimi ve fon yönetim şirketine ilişkin derecelendirme izlenmektedir.
